کرم سبز برگخوار برنج

 Naranga aenescen (Moore)

خانواده :  (Lep., Noctuidae)

مناطق انتشار کرم برگخوار سبز برنج

کرم سبزبرگخوار برنج ( naranga aenescen ) ، اولین بارتوسط پازوکی درسال 1350 در مزارع برنج مازندران و سپس در سال1357 در گیلان مشاهده وگزارش شد.کرم سـبز بـرگخـوار بـرنج تـا سـال  1352در اســـتان گـــیلان بـــه عنـــوان یـــک آقـــت تلقـــی نمـــیگردیـــد، تـــا اینکـــه در سالهای 1357تا 1359 بدلیل بالا رفتن جمعیت آن مورد توجه قرار گرفـت و بعـد از کـر م ساقه خوار برنج به عنوان آفت درجه دوم ظهور کرد. کرم سبز برگخوار بـرنج در بـسیاری از کشورهای آسیایی از جمله ژاپن، ویتنام، فیلیپین، چین و هندوسـتان انتـشار دارد. در حـال حاضر این آفت در استانهـای گـیلان و مازنـدران انتـشار دارد. خـرازی و علـومی 1363 و متعاقب آن موسوی 1364، علی نیا 1370 و جعفری خالجیری 1379مطالعات و تحقیقات را در زمینه بیولوژی کرم برگخوار سبز برنج انجام دادند، که بصورت بسته قابل استفاده ارائه میگـردد. امیـد دارم که مجموعه حاضر برای کشاورزان و بهره برداران کشاورزی مفید واقع گردد.

شکل شناسی

الف – حشره بالغ

حشرات بالغ کرم سبز برنج (پروانه) نرو ماده از لحاظ رنگ بال و انـدازه متفـاوت میباشند. شب پره های ماده به رنگ زرد مایل به نارنجی میباشند. بـالهـای جلـوئی در هـر دو جنس با نوارهای قرمز تا مایل به قهوه ای مورب قابل مشاهده اسـت مـوقعیکـه بـالهـا جمع میشوند این لکه ها در کنار هم قرار مـیگیرنـد و شـکل عـدد 8 را درسـت مـیکننـد. اندازه بدن افراد بالغ تا 20 میلیمتر میرسد. شب پره های نر به رنگ قهوه ای مایل به قرمـز و روی بالهای جلویی دارای سه خط شکسته به شکل 8 بوده و طول بدن آن تـا 16 میلـیمتـر میرسد  .  طول عمر پروانه های ماده بین 1 – 13 روز و طول عمر پـروان هـای نربین 1-9 روز متفاوت است.

ب – تخم

تخمهای naranga aenescen کـروی (پـخ) و دارای شـیارهای عمـودی مـنظم کـه عمـدتاً در دو ردیف موازی درکنار هم روی برگ قرار داده میشوند. تخمهای تـازه ابتـدا بـه رنـگ زرد لیمویی و دو روز بعد هاله قهوه ای رنگی در اطراف تخم را در بر میگیـرد کـه نـشانه رشـد جنین است. بعد از چند روز به شکل قهوه ای، ارغوانی تا بنفش تغییر رنگ میدهنـد. انـدازه تخم چهاردهم میلیمتر است . تحـمهـا یـک ردیفـه و تعـداد کمـی نیـز دو ردیفه که بین یک تا چهار عدد میباشد که اکثریت به صورت انفرادی و تعداد پنج و شش تایی بندرت مشاهده میشود.

ج – لارو

لاروهای کرم سبز برگخوار برنج به رنگ سبز و دارای دو نوار سـفید رنـگ در قـسمت پهلویی و سر به رنگ سبز مایل به زرد میباشد. نوارهای روشن در طول بدن و بخش پـشتی هم مشاهده است. در سنین لاروی پایین، تمامی لاروها دارای نـوار و درسـنین بـالا تعـدادی فاقد نوار میباشند. رنگ بدن در بین حلقه های شکمی روشن است. اندازه لاروهـای کامـل تا 25 میلیمتر میرسد. تعداد پا های شـکمی لاروهـا کامـل نبـوده و بنـابر ایـن در زمـان راه رفتن پا های عقبی به پاهای جلویی نزدیک شده و لارو به صورت وجبی حرکت مـیکنـد. لاروها در هنگام لارو رفتن در سطح برگ حرکات موجی دارند و بـه همـین دلیـل آنـرا Semilooper نیز مینامند . کرم سبز برنج 5 سن لاروی دارد.

soochella.ir

د – شفیره naranga aenescen

شفیره های جوان به رنگ سبز روشن تا رنگ فهوه ای (زمستانگـذران) تبـدیل مـیشـوند

زیست شناسی

کرم برگخوار سبز برنج را با نام نارانگا (Naranga) نیـز مـی شناسـند. ایـن حـشره از آفات درجه دوم در زراعت برنج محسوب میشـوند.کـرم برگخـوار سـبز بـرنج زمـستان را بصورت شفیره در غلاف و بقایـای بوتـه هـای بـرنج و یـا روی خـاک مزرعـه مـیگذرانـد. ازاواسط فروردین ماه تا اوایل اردیبهشت ماه حشرات کامل (پروانه) از شفیره هـای زمـستان گذران خارج میشوند. زمان فعال شدن پروانه ها در استان گیلان در دمای 10 درجه سـانتی گراد میباشد. پروانه ماده یک روز پس از خروج از شـفیره بعـد از جفـتگیـری، آمـاده تخمریزی میشوند و قادرند، تخمهای خود را در خزانـه روی بـرگهـای بـرنج نـدرتاً زیـر برگ برنج در دو ردیف موازی قرار میدهند. تعداد تخم در هر دسته 3 تا 21 عدد میباشـد و هر حشره ماده تا200 عدد تخم میگـذارد. بهتـرین زمـان تخـمگـذاری دمـای 25 درجـه سانتیگراد است. بعد از رشد جنینی و خروج لاروها از تخـم، لاروهـای سـنین پـائین تـر بـا تکان دادن بوته های برنج به زمین ویا در سطح آب مزرعه افتاده و با حرکات کرمی شـکل، خود را به دیگر بوته های برنج میرساند.

در مرحله آخرلاروی، پس از کامل شدن به طرف نوک برگ حرکت مینمایند و ایـن لاروها در نزدیکی نوک برگ مستقر شده و نوک برگ را به طرف پایین خم و با ترشحت دهانی خود آن را به قسمت پایین تر برگ میچسبانند و دو طرف آنرا با تار مـسدود نمـوده و نوک برگ برنج را به صورت پیله در می آورند. لاروها در مرحله آخر پیله سـازی نـصف بدن خود را از پیله خارج و از دو طرف کناره برگ (قسمت پایین پیله) تغذیه میکننـد و بـا این عمل از پیله های برگی شکل که لارو در داخـل آن مـیباشـد  برای خود محفظه ای ساخته و درون آن به شفیره تبدیل میشود و نهایتاً از بـرگ جـدا و در سطح آب مزرعه شناور میشوند. بدین ترتیب این حشره قادر بـه جابجـائی بـوده و موجـب پراکندگی آفت میشـود. درعمـل پیلـه سـازی، بعـضی مواقـع رگبـرگ اصـلی کـاملا قطـع نمیشـود و در وزش بـاد در ناحیـه تغذیـه شـده شکـسته و روی بـرگ آویـزان مـیشـود و تعدادی از لارو نیز از کناره های برگ پایین پیله تغذیه نمیکنند و پیله برگـی در نـوک بـرگ بـاقی می مانند.

کرم برگخوار سبز برنج ( naranga aenescen )

تغذیه لاروها شب هنگام و ساعات مختلف روز صورت میگیرد. تـراکم ایـن آفـت در زیر درختها و نقاط سایه دار مزرعـه بیـشتر اسـت. ایـن حـشره در سـال 3 تـا 4 نـسل ایجـاد میکند. پرواز پروانه های نسل اول معمولاً در فروردین ماه ظاهر میگردد. پرواز پروانه هـای نسل دوم آفت از اوائل خرداد ماه و در اواخر همین ماه به حداکثر خود میرسند. پروانه هـای نسل سوم نیز از اوائل تیر ماه و همزمان با شروع نسل دوم کرم ساقه خوار نـواری بـرنج قابـل مشاهده است. در اواخر تیر ماه و گاهی اوائل مرداد ماه به حداکثر تراکم خود میرسند. در زمان فعالیت لاروهای نسل سوم این آفت، اکثرگیاه بـرنج در مرحلـه ظهـور خوشـه بـوده و بوته ها برگ جدیدی تولید نمیکنند و تـراکم کرم سبز برگخوار برنج نیـز در طـی سـه نـسل افـزایش یافتـه و خسارت شدیدتری به گیاه برنج وارد میکند، دوره هر نسل تقریبـاً چهـار هفتـه طـول مـی کشد. کرم برگخوار به آفتاب حساس است و با تابش آفتاب و گرمی هوا به طـرف پـایین گیاه حرکت کرده واز فعالیت خسارتزای آن کاسته شـده و از بـین مـیرود. بـرای وجـود این آفت کافی است در داخل مزرعه حرکت نمائید که این کار باعث چـسبیدن لاروهـا بـه لباس می گردد و یا با زدن تور حشره گیری می توان به وجود آفت در مزرعه پی برد.

میزبان:

کرم برگخوار سبزبرنج ازگونه های مختلف علـف هـرز سـوروف Echinochola spp  و Eleusine sp  تغذیه میکند

خسارت و اهمیت اقتصادی کرم سبز برگخوار برنج

لاروهای تفریخ شده از تخم در نزدیکی نوک برگ و تعداد کمـی هـم نیـز در قـسمت قاعده برگ مسقر شده و از پارانشیم برگ تغذیه می کنند. لاروهـای ایـن شـب پـره پـس از خروج از تخم ابتـدا از پارانـشیم بـین رگبـرگهـای گیـاه بـرنج تغذیـه نمـوده، بطـوریکـه لاروهای سن دوم کناره های برگ را خورده و بصورت کنگره ای تبدیل میشود و در سنین بالاتر و خسارت شدیدتر لاروها از دو طرف پـایین کنـاره هـای بـرگ تغذیـه کـرده و فقـط رگبرگ اصلی آنرا باقی میگذارند. این آفت در اثر تغذیه از حاشیه و پهنک بـرگ باعـث اختلال در فرآیند فتوسنتز میگردد

مدیریت کرم سبز برگخوار برنج

الف – کنترل زراعی

کرم سبز برگخوار برنج ندرتاً باعث کاهش عملکرد میگردد و احتیاج به عملیات زراعی جهـت کنتـرل ایـن آفت نمیباشد، اما اگر جنانچه کودهای ازته بـیش از مقـادیر توصـیه شـده در مـزارع بـرنج مصرف شود، شرایط برای رشد و نمـو لاروهـای ایـن حـشره فـراهم مـی گـردد ودر نتیجـه تغذیه و خسارت آقت کرم برگخوار سبز برنج بیشتر خواهد شد.

ب – کنترل بیولوژیکی کرم برگخوار سبز برنج

یکــی از دشــمنان طبیعــی کرم سبز برگخوار برنج زنبــور پارازیتوییــد از جــنس Trichogramma و گونه T. brasicae میباشد. این گونه از گونـه هـای غالـب مـزراع برنج استان گیلان بوده وتخمهای این آفت را انگلی می کند. فعالیت این زنبـور تخـم هـای نسلهای دوم به بعد آفت را به میزان زیاد انگلی می نماید. از آنجـاییکـه پروانـه هـای مـاده قسمت سایه مزارع برنج را برای تخمریزی نسبت به نفاط دیگر مزارع ترجیح مـی دهنـد بـه همان میـزان نیـز جمعیـت زنبـور(تخـمهـای پارازیتـه شـده آفـت) در ایـن مکـان هـا بیـشتر میباشد . در ایران زنبور پارازیتوئید تخم به نـام T. rhenana و یک زنبور از خانواده Ichneumonidae با نـام علمـی Itoplectis naranga کـه لارو و شفیره این آفت را انگلی مـیکنـد، نیـز گـزارش شـده اسـت. ایـن زنبـور روی شـفیره هـای زمستانگذران جمع آوری شده است. گزارش شده اسـت کـه درصـد پارازیتیـسم حاصـل از فعالیت این زنبور روی شفیره هـای ایـن آفـت بـیش از 70 درصـد بـوده اسـت. هـمچنـین از مهمترین دشمنان طبیعی کرم سبز برگخوار برنج در مزارع برنج سن شـکاری Andralus spenedemis میباشد. پوره و حشرات بالغ این سن از لارو آفت مذکور تغذیه می نماید. این حشره مفید چند میزبانه بوده و پوره های سنین پـایین آن در روز 1-2 و سـنین بـالای آن از 2-7 لارو آفت را از بین میبرند . در بعضی از منابع گونه زنبور پارازیتوئید دیگری با نام Apanteles ruficrus در مزراع برنج گزارش شده است،که لارو کرم سـبز برگخوار برنج را انگلی میکند. تعداد 3-5 عدد لارو این زنبور در داخـل بـدن لارو آیـن آفت تغذیه میکنند. بعد از پایان تغذیه که منجـر بـه متلاشـی شـدن بـدن لارو میشود ، روی سطح بدن لارومتلاشی شده و یا در نزدیکی آن پیله های بسیار کـوچکی ایجـاد کرده و تبدیل به شفیره میشود. حشره کامل زنبور بعد از پایان شفیرگی پیله را سوراخ و از آن خارج می گردد. این زنبور میتواند تا %80 لارو کـرم سـبز برگخـوار بـرنج و %12 لارو کرم ساقه خوار نواری برنج را نیز انگلی نماید

کرم برگخوار سبز برنج ( naranga aenescen )

از شــکاگرهای دیگــر آفــت کرم برگخوار سبز برنج ،  ازسیرسـیرک ( Gryllus sp ) ، سوسک دراکــولا (Paederus fuscipes)، انواع عنکبوت ها که مهمترین آن Lycosa که در مزارع بـرنج و روی کرم ساقه خوار نواری برنج و سایر آفات پروانه ای نیز فعال هستند را می توان نام بـرد.

علاوه برحشرات مفید و عنکبوتهـا در مـزارع بـرنج از عامـل بیمـارگر حـشرات کـه روی لاروهای سنین مختلف کرم سبز برگخوار برنج فعالیت دارند میتوان قـارچهـای بیمـارگر بووریـا باسـیانا (Beauveria bassiana) ومتـاریزیوم  ( Metarhizium anizopliae ) را نام برد.

ج – کنترل شیمیایی کرم برگخوار سبز برنج

• در سالهای اخیر که سمپاشی علیه آفت ساقه خوار برنج صورت میگیرد قادر به کنترل کرم برگخوار سبز برنج نیز میباشد. چنانچه مبارزه شیمیائی ضرورت پیـدا کنـد (در صـورت طغیـان) از حشره کشهای مجـاز مثـل فنیتروتیـون و فیپرونیـل 0.5 درصـد بـه مقـدار 1 لیتـر در هکتـار میتوان استفاده نمود.
• در مزارعی که اطراف آن سـایه انـداز (درختـان یـا بناهـای مـسکونی و غیـره ) موجـود می باشد، محل مناسب برای رشد و نمو سریع کرم برگخوار سبز برنج بوده و موجب طغیـان آن مـیگـردد، در این مکان ها توصیه میگردد که مبارزه شیمیایی بصورت لکه ای انجام پذیرد.
• در صورت آلودگی مزرعه ای به کرم سبز برگخوار برنج ضرورت دارد از سمپاش های موتوری که دارای فشار باد میباشد استفاده گردد. به طوریکه حتـی در مقـادیر کـم حـشره کش(0.5 لیتر در هکتار) آن را کنترل میکند، زیرا فشار باد به همراه محلـول سـمی خـارج شده از سر لانس سمپاش باعث افتادن و مسمویت لاروهای کرم برگخوار سبز برنج شده و این لاروها دیگـر قـادر بـه حرکت نخواهند بود و تلف میشوند.

کرم برگخوار سبز برنج ( naranga aenescen )

کرم برگخوار سبز برنج ( naranga aenescen )