انواع علف کش ها و موارد مصرف

تقسیم بندی انواع علف کش ها شالیزار بر اساس روش مصرف :

علف کشهای برنج براساس روش مصرف به دو گروه خاک مصرف و برگ مصرف تقسیم می گردند

الف) علف کشهای خاک مصرف توصیه شده برای زراعت برنج عبارتند از :

بن سولفورون متیل (لونداکس)، سینوسولفورون (ستاف) ،اکسادیاژیل (تاپ استار)، اگزادیازون(رونستار)  ، تیوبنکارب (ساترن )

علف کش های خاک مصرف از طریق هدایت آنها با دست و به صورت نمک پاش بر روی خاک و آب
کرتهای شالیزار و کاهش سطح تماس با برنج (بنتیوکارب ، اکسادیاژیل ، بوتاکلر و
…)انتخابی عمل می کنند . درواقع در اینجا تفاوت در مرحله زندگی گیاه زراعی و علف
هرز  بیشتر از علف کش بوده و در انتخابی عمل کردن آن نقش دارد .

ب) علف کشهای “برگ مصرف”  زراعت برنج در ایران شامل :

پروپانیل (استام اف -34)، بنتازون (بازاگران )وu46  باترکیب 2-4-D +MCPA است . علف کشهای برگ مصرف در مراحل رشد رویشی برنج برروی اندامهای هوایی گیاه زراعی و علف
هرز مصرف شده و بدون آسیب جدی به گیاه زراعی ، علف هرز را کنترل می کنند . استفاده از سمپاش با نازل مخصوص علف کش در کارآئی این علف کش ها نقش اساسی دارند (4). ترکیبی از علف کشهای خاک مصرف و برگ مصرف به صورت متوالی در کنترل شیمیایی علفهای هرز دارای کارآیی بالاتری بوده و در کاهش هزینه وجین دستی مؤثرا ست. در صورتی که علف هرز و گیاه زراعی همسن باشند خسارت گیاه زراعی مشابه  بیشتر از علف هرز خواهد بود بنابراین دقت در سن گیاه زراعی وعلف هرز دراینجا مهم است بطوریکه علف هرز حداکثر دو برگی و گیاه زراعی حداقل سه برگی باشد و هر دو در مرحله رشدی یکسان نباشند  (3) .

مشخصات کلی علفکش های رایج در شالیزارها

چگونه علف های هرز شالیزار برنج را از بین ببریم ؟

1- لونداکس (بن‌سولفورون متیل) :

•  مورد استفاده: برای کنترل علف‌های هرز جگن و پهن‌برگ  
•  میزان مصرف مناسب: 50 تا 75 گرم در هکتار
•  زمان مناسب مصرف : 4 تا 10 روز بعد از انتقال نشاء به زمین اصلی(قبل از نشاء مصرف نشود).
•  میزان آب مزرعه در هنگام مصرف : هنگام مصرف خاک باید کاملا” زیر آب فرو رفته باشد و سطح آب باید برای حداقل 4 روز بعد از مصرف حفظ شود .
•  استفاده در مخلوطهای علف‌کشی : با بیشتر علف‌کشهای مورد مصرف سازگار است .
•  تاثیر بر علف‌هرز : قبل از رویش یا در مراحل اولیه رویش(4).

2– ستاف (سینوسولفورون) :

•  مورد استفاده: برای کنترل علف‌های هرز جگن و پهن‌برگ 
•  زمان مصرف : 6 تا 8 روز بعد از نشاءکاری ( قبل از نشاءکاری مصرف نشود. )
•  مقدار مصرف : 100 تا 150 گرم در 4 تا 5 بطری نیم لیتری آب در هکتار ( برای مزارع آلوده شدید به تیرکمان‌آبی 150 گرم  مصرف نمایید. )
•  میزان آب مزرعه در هنگام مصرف : هنگام مصرف خاک باید کاملا” زیر آب فرو رفته باشد و سطح آب باید برای حداقل 4 روز بعد از مصرف حفظ شود .
•  استفاده در مخلوطهای علف‌کشی : با بیشتر علف‌کشهای مورد مصرف سازگار است .
•  تاثیر بر علف‌هرز : قبل از رویش یا در مراحل اولیه رویش (4).

3-بازاگران (بنتازون) :

•  مورد استفاده : جگن‌های یکساله و دائمی  و پهن برگها
•  نحوه اثر : علف‌کش انتخابی است  که بیشتر به وسیله شاخه و برگها جذب می‌شود و قدرت انتقال بسیار کمی دارد . همچنین توسط ریشه‌ها نیز جذب می‌شود و از طریق بافت چوبی به طور سطحی انتقال می‌یابد .
•  تاثیر بر علف‌هرز : بعد از رویش
•  میزان مصرف مناسب ( کیلوگرم ماده موثره در هکتار ) : 75/0 تا 2
•  زمان مناسب برای مصرف در کشت نشائی : بستگی به مرحله رویش علف‌های هرز دارد اما می‌توان از آن 15 تا 30 روز بعد از انتقال نشاء به زمین اصلی استفاده کرد(علف‌های هرز حد‌اقل در مرحله 1 تا 2 برگی باشند).
•  میزان آب در هنگام مصرف : لازم است که علف‌های هرز بالاتر از سطح آب باشند. زیرا این علف کش بصورت برگپاشی پس از تهیه امولسیون به کمک سمپاش مصرف می شود.
•  استفاده در مخلوطهای علف‌کشی : اطلاعاتی در دست نیست (4).

4- ساترن (تیوبنکارب یا بنتیوکارب) :

•  استفاده جهت کنترل : برای کنترل گیاهان علفی یکساله خانواده غلات و جگن‌ها(سوروف را تا مرحله 5/1 برگی و جگن را در مراحل اولیه  رویش کنترل می‌کند.)
•  نحوه اثر : علف‌کش انتخابی است که به وسیله کولئوپتیل، مزوکوتیل ریشه و برگها جذب می‌شود واز رشد رویشی بذر جلوگیری می‌کند .
•  تاثیر بر علف‌هرز : مراحل اولیه رویش تا 5/1 برگی سوروف
•  میزان مصرف مناسب در  کشت نشائی : 4 تا 6 لیتر توصیه شده ولی به نظر می‌رسد 3 لیتر کارایی کافی دارد. زمان مصرف در زمین اصلی بین4 تا 7 روز بعد از نشاءکاری است و تا زمانی که سوروف 5/1 برگ دارد می‌توان از آن استفاده نمود . هنگام مصرف ارتفاع آب 3 تا 7 سانتیمتردر شالیزار باید باشد و تا سه روز از خروج آب جلوگیری گردد.
• زمان مناسب برای مصرف در کشت نشایی : 4 تا 6 روز بعد از انتقال به زمین اصلی
  
• توصیه های عمومی / شرایط زمین : 3 تا 5 روز بعد از مصرف آب نباید خشک شود یا مقدار آن بیش از حد گردد .
•  استفاده در مخلوطهای علف‌کشی : با بیشتر علف‌کشهای مورد مصرف سازگار است (4).

5 – مولینیت ( اوردرام ) :

 این علف‌کش تا‌کنون در گیلان و مازندران سابقه کاربرد نداشته و بیشتر در استان فارس مصرف می‌گردد. ظاهراً این علف‌کش قابلیت مصرف در خاک و قبل از نشاءکاری را دارد در حالیکه هیچیک از علف‌کشهای دیگر جهت مصرف در خاک توصیه نشده است، هرچند کشاورزان اقدام به این کار می‌کنند.

•  استفاده جهت کنترل : گیاهان علفی  مخصوصا” سوروف و پهن‌برگها.
•  نحوه اثر : علفکش انتخابی و سیستمیک . جذب سریع توسط ریشه‌ها با قابلیت انتقال سطحی در برگها ، از جوانه زدن جلوگیری می‌کند .
•  تاثیر بر علف‌هرز : از قبل از بذر پاشی تا پس از رویش
•  میزان مصرف مناسب : 5/2 تا 5 کیلوگرم ماده مؤثره در هکتار
•  توصیه‌های عمومی / شرایط زمین : آب برای فعالیت شیمیایی مورد نیاز است . پس از مصرف پوشش آب یعنی( سطح آب مزرعه باید حفظ شود ) اگر قبل از غرقاب مزرعه استفاده شوددرکوتاه‌ترین زمان ممکن باید آب مورد نیاز تأمین شود و اگر بعد از غرقاب استفاده شود سطح آب مزرعه باید آنقدر افزایش یابد که به مدت 4 تا 6 روز شاخه و برگ علفها رابپوشاند (4).

6- پروپانیل (استام‌اف-34) : 

•  میزان مصرف : 2 تا 6 کیلوگرم ماده مؤثر در هکتار
•  زمانمصرف : باید زمانی مصرف شود که بیشترعلف‌های هرز رویش پیدا کردند و در مرحله 2 تا 3 برگی هستند. در  کشت نشائی تا  زمانیکه که پانیکول (Panicle) ظاهر شود. 
• –توصیه‌های عمومی / شرایط زمین : کاهش سطح آب 24 ساعت قبل از مصرف برای آشکار شدن علف‌های هرز و افزایش سطح آب 1 تا 3 روز بعد از مصرف و قبل از آنکه علف‌های هرز جدید رویش یابند . علف‌کش نباید در زمانی مصرف شود که 5 تا 6 ساعت بعد از مصرف احتمال بارندگی وجود دارد . علف‌کش نباید خیلی دیر مصرف شود ( 60 روز بعد از انتقال نشاء) . هنگام مصرف ترکیبات کاربامات و ارگانوفسفره به همراه این علف‌کش، باید 14 روز فاصله قبل یا بعد از مصرف این علف‌کش وجود داشته باشد .
•  علف‌های هرز هدف : سوروف و پهن‌برگها(4).

7- ماچتی (بوتاکلر) :

•  علف‌های هرز هدف: گیاهان علفی، بعضی از جگن‌ها و پهن‌برگها
•  نحوه اثر : علف‌کش انتخابی و سیستمیک که در ابتدا به وسیله جوانه‌های رویشی و سپس به وسیله ریشه‌ها جذب می‌شودو در گیاه انتقال می‌یابد و در اندامهای رویشی بیشتر از اندامهای زایشی تجمع می‌یابد .
•  تاثیر بر علف‌هرز : اوایل رویش و تا 5/1 برگی سوروف
•  میزان مصرف مناسب : در ایران 3 تا 4 لیتر در هکتار توصیه شده است و عملاٌ کشاورزان از 5/2 لیتر در هکتار رضایت دارند.
•  زمان مناسب برای مصرف: 7 – 4 روز پس از نشاءکاری و  قبل از 2 برگه شدن سوروف
•  علفهای هرز هدف:سوروف ، اویارسلام ، قاشق‌واش ، تیرکمان‌آبی ،پیزر توصیه های عمومی / شرایط زمین : به خاک مرطوب احتیاج دارد .
•  استفاده در مخلوطهای علف‌کشی : می‌تواند با 2 , 4 – D  مخلوط شود(4).

8- ریفیت (پرتیلاکلر) :

•  زمان مصرف : 6 روز بعد از نشاءکاری و قبل از دو برگه شدن سوروف
•  مقدار مصرف : 2 – 5/1 لیتر در هکتار بسته به شدت آلودگی
•  علفهای هرز هدف: سوروف ، اویارسلام ، پیزر ، قاشق‌واش ، سل‌واش ، شبدر‌آبی(4).

9- تاپ‌استار (اگسادیاژیل) :

•  زمان مصرف : بهترین زمان مصرف تاپ‌استار 5 – 3 روز پس از نشاء برنج می‌باشد
•  مقدار مصرف : مقدار مصرف 3 تا 5/3 لیتر در هکتار
•  علف‌های هرز هدف : نازک‌برگها، جگن‌ها و پهن‌برگها(4).

10- اگزادیازون (رونستار) :

•  زمان مصرف: اگزادیازون بایستی در شروع رویش علفهای هرز و قبل از دو برگی شدن علف هرز سوروف مصرف شود . اگزادیازون را می‌توان بلافاصله قبل از نشاءکاری تا حدود 7 روز پس از نشاءکاری پاشید و در هر حال نباید علف هرز سوروف بیش از 2 برگی شده ‌باشد. با توجه به سیستم کشت نشائی و شروع جوانه‌زنی علفهای هرز چند روز پس از نشاءکاری بهتر است زمان مصرف را مطابق رشد علف‌هرز تنظیم نمائید. 
•  مقدار مصرف : 3 تا 4 لیتر در هکتار از فرمولاسیون 12%
•  علفهای هرز هدف : سوروف (و اثرات بازدارندگی نسبی روی جگنها و پهن‌برگها) (4).

11- سان‌رایس‌پلاس (سوسپانسیون آنیلوفوس 300 گرم +اتوکسی‌سولفورون 15 گرم در لیتر ) :

•  زمان مصرف : بهترین زمان مصرف 7 – 3 روز پس از نشاءبرنج می‌باشد و علف‌های هرز در مرحله  2 – 1 برگی قرار داشته‌باشند
•  مقدار مصرف : 3 لیتر در هکتار
•  علف‌های هرز هدف : سوروف، پهن‌برگها و جگن‌ها(4).

جدول2- مشخصات علفکش های شالیزار رایج در ایران :

چگونه علف های هرز شالیزار برنج را از بین ببریم ؟