موش مزارع برنج

مبارزه با موش مزارع برنج

Rattus argentiventer (Robinson & Kloss)

R.chenseni

R. brevicaudatus

راسته و خانواده   (Odentia: Muridae)

شکل شناسی موش مزارع برنج

افراد بالغ

این گونه دارای اندازه متوسط و طول بدن آن از 304 تا 400 میلی متر می باشـد. وزن آن

از 77 تا 200 گرم است. طول جمجمه آن از 37 تا 41 میلی متر می باشد.

رنگ عمومی بـدن

رنگ بدن موش مزارع برنج مایل به قهوه ای زرد تا قهوه ای و با پوشش سیاه می باشد. دارای 12عدد پستان مـی باشـد. 3 جفت آن در قفسه سینه و 3 جفت آن در شکم قابـل مـشاهده مـی باشـد. سـطح شـکمی آن دارای صفحات نقره ای تا آبی رنگ با 8 موی عرضی خاکستری در قفسه سـینه وجـود دارد. کف پا در پاهای عقبی این مـوش دارای دو جفـت بالـشتک مـشخص کـه یـک جفـت آن  کاملاً متمایز است دم موش به طول 140 تا 200 میلی متر، غیر یکنواخت، متوسط و قهـوه ای می باشد. معمولاً طول آن مـساوی یـا کوتـاهتـر از مجمـوع طـول سـر و بـدن آن مـی باشـد.

زیست شناسی

soochella.ir

این موش جانور همه چیـز خـوار (Omnivorous) بـوده و از مـواد غـذایی کـه غنـی از نشاسته مثل بادام زمینی، دانه برنج ،غده ها و بذرها تغذیه می کند . این موش در مزارع بـرنج بیش از یک بار جفتگیری کرده و 4 تا 5 بار قابلیت آبستن شدن را دارد و در طـول فـصل تولید مثل را ادامه میدهد. دوره بارداری آن سه هفته و در هر زایمان 2 تا3 بچـه مـی زائیـد. اگر مزارع برنج در سال یک بار کشت گردد زاد و ولد آن نیز یک بار در سال اتفـاق مـی افتـد.

soochella.ir

اگر مزارع برنج در طی سال دوبار کشت گردد زاد و ولد آن دوبار اتفاق می افتد. تولید مثل آن در هفت روز اول مرحله حداکثر جوانـه زنـی گیـاه بـرنج شـروع مـی شـود و تـا مرحلـه برداشت ادامه می یابد.اگر مزارع برنج مناطق مختلف بطور همزمان کشت نگردد زاد و ولداین موش مرتباً ادامه پیدا میکند. این موش بچه هـای خـود را کـه دارای بـدن لخـت دارنـد داخل سوراخ می زائید، بعد از 15 روز چشم هایشان باز می شوند.خوردن شیر مادر و همچنـین تغذیه از برگ های جوان در لانه 3 تا 5 هفته بعد از متولـد شـدن اتفـاق مـی افتـد.

soochella.ir

اگـر مـواد غذایی با کیفیت بـالا دسترسـی پیـدا کنـد بلـوغ جنـسی آن در مزرعـه 6 تـا 8 هفتـه کامـل می شود. این موش معمولاً مزارع برنج و چمن زارهای کـه بـاتلاقی و آبیـاری شـده را پیـدا و درآن سکنی و زندگی می کنند. این مـوش سـوراخ هـای زیـر زمینـی افقـی در خاکریزهـای مزرعه، کنار رودخانه و کنار جاده مزرعه حفر و در آن لانه سازی می کننـد. ایـن مـوش در آب می تواند زندگی و بخوبی شنا کند. ساختمان کلیه هـای ایـن مـوش قابلیـت زنـدگی در شرایط کاملاً خشک را داشته و نسبت به خشکی مقاوم است.آن می تواند چربی را به مقـدار زیادی در بدن خود ذخیره کرده و از این چربی به عنوان منبع انرژی در ذخیره سازی غذا و در طی جستجوی غذا از آن استفاده کند.

خسارت و اهمیت اقتصادی

Rattus argentiventer عمومی ترین گونه در مزارع برنج می باشد. در مالزی، این گونه سبب کـاهش عملکرد از 6 تا 11 درصد در مزارع برنج می گردد. در اندونزی خـسارت سـالانه آن تـا 17 درصد تخمین زده شده است.از علائم خسارت این موش بریدن ، قطع ساقه ها و بوتـه هـای برنج و مفقود کردن بوته های بریده شده در مرحله نشا می باشد.این موش ساقه های بـرنج را خم کرده و باعث قطع آن ها و در مرحله رسیدگی باعث قطع خوشه و خوشه چه ها شده و از دانه موجود روی آن ها تغذیه می کند.

مدیریت Rattus argentiventer

الف-  کنترل زراعی

کاهش اندازه مرزها، تاریخ کشت همزمان و کوتاه کردن دوره برداشت از توصـیه هـای مهم زراعی علیه موش مزرعه می باشد. تخریب لانه موش در روی مرزها، کنال هـل و هـم- چنین زهکشی مناسب نهر آب به جهت کاهش آلودگی های موش . کنترل موش در شالیزار موثر می باشد.

ب- کنترل مکانیکی

در مناطق کوچک استفاده از تله های موش در چند ردیف که محـل تـردد مـوش اسـت نصب گردد. نرده هایی با ورقه های پلاستیکی یا ورقه هـایی از جـنس فلـز روی مـی تـوان بـه عنوان حفاظ استفاده نمود.در طول حفاظ می توان سوراخ های ایجاد نمود تا مـوش وارد آن شده سپس آنها را جمع آوری و نابود کرد.

ج- کنترل بیولوژیکی

در مالزی اسـتفاده از جغـد در کـاهش جمعیـت مـوش را گـزارش کـرده انـد.گبـه هـای وحشی، مارها و پرندگان از شکارگرهای مهم موش در مزارع برنج می باشند.

د- کنترل شیمیایی

فسفید روی و سموم مثل کوماتتراتیل، کلروماسینون و بردیکوم بصورت طمعـه مـسموم قابل استفاده می باشد.

مبارزه با موش مزارع برنج