بیماری رگ نواری باکتریایی برگ برنج

Bactreial Leaf Streak

بیماری رگ نواری باکتریایی برگ برنج با عامل باکتریایی Xanthomonas oryzae pv. Oryzicola (Xoc) یکی از بیماریهای باکتریایی برنج بوده که در نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری آسیا، افریقا و استرالیا گسترش یافته اسـت. ایـن بیمـاری طـی فـصول خیلـی مرطوب وقتیکه میزان نیتروژن مصرفی بالا است اهمیت می یابد و منجر به کاهش عملکـرد میگردد.

soochella.ir

میزان خسارت این بیماری 30 -5 درصد از هند گـزارش شـده اسـت، در حالیکـه طی فصول خشک در فیلیپین خـسارت قابـل توجـهی مـشاهده نمـیشـود. میـزان پـراکنش جغرافیایی و خسارت بیماری در مقایسه با سوختگی باکتریایی برنج کمتر است هرچنـد کـه شدت وقوع و پراکنش این بیماری در سالهای اخیر در آسـیا و افریقـا افـزایش یافتـه اسـت ولی علت این امر را میتـوان بـه کـشت واریتـه هـای حـساس شـامل هیبریـدهـای جدیـد بـا عملکرد بالا و تغییر شرایط محیطی نسبت داد.

soochella.ir

علاوه بر برنج میزبانهای دیگـر ایـن پـاتوژن شـــامل Oryza spp.، Leersia spp.، Leptochloa filiformis، Paspalum orbiculare، Zizania aquatica، Z. palustris و Zoysia japonica می باشند. هیچ نــژادی از ایــن بــاکتری ثبــت نــشده اســت، هرچنــد تفــاوت در بیمــاریزایی در اســترینهــای کشورهای مختلف مشاهده شده است.

برنج سوچلا

عامل بیماری بـاکتری  Xanthomonas oryzae pv. Oryzicola (Xoc) ، زردرنـگ، لعابی، گرم منفی میله ای شکل با یک تاژک قطبی است. این باکتری در تمامی مراحل رشد از مرحله حداکثر پنجه زنی تا آغاز خوشه دهی گیاه را آلـوده مـیکنـد. امـا بیـشترین شـدت بیماری در مراحل اولیه رشد مشاهده شده اسـت بـا افـزایش سـن گیـاه بـه بیمـاری مقـاومتر میشود. زیرا گیاهان بالغ آلوده با گذشت زمان بهبودی خود را باز می یابند بـه همـین دلیـل میزان خسارت محصول در آنها پایین می آید.

soochella.ir

باکتری Xoc از طریق اسـتوما یـا زخـمهـای روی برگ وارد میزبان شده و در بافت پارانشیم برگ تکثیر می یابـد. بـا وجـود اینکـه Xoc پارانشیم سلول برگ را آلوده میکند اما بیماری سیستمیک نیست. اولین علایـم بیمـاری بـه صورت رگه های آب سوخته کوچک و شفاف بین رگبرگ ظاهر میشـود کـه بـا گذشـت زمان این رگه ها طویل و تیره میشوند (تصویر 15-9 ) .

soochella.ir

در این بیماری رگه های ایجـاد شـده روی برگ شفاف بوده و از این طریق از لکه های غیر شفافی که توسط بـاکتری Xoo روی برگ ایجاد مـیشـوند، متمـایز مـیگردنـد. تراوشـات بـاکتری (اوز) بـه صـورت دانـه هـای کوچک زرد روی برگ ظاهر میشود. زخمهای شفاف، طویل و باریـک ممکـن اسـت بـه هم بپیوندند و تشکیل تکه های بزرگ را بدهند و مزرعه ظاهری سـوخته بـه خـود گیـرد. در این مرحله برگها قهوه ای شده و سرانجام میمیرند و تشخیص بیماری از بلایت باکتریـایی دشوار میگـردد.

soochella.ir

گـسترش بیمـاری از طریـق بـذر، تمـاس مکـانیکی، بـاران و آب آبیـاری صورت میگیرد و شرایط آب و هوایی گرم مرطوب برای توسعه بیماری مطلوب میباشـد. نتایج برخی از مطالعات نشان میدهد که انتقال باکتری از طریق بذور از یک فـصل زراعـی به فصل زراعی دیگر صـورت مـیگیـرد. بـاکتری در بـرگهـا، در آب آبیـاری یـا بقایـایی گیاهی بعد از برداشت زمستان گذرانی میکنند. فقدان ارقام مقاوم برنج مدیریت این بیماری را محدود کرده است.

به طور کلی روشهای کنترل بیماری رگ نواری باکتریایی برگ برنج شامل:

• استفاده از تیمار بذر با آب داغ
• بهداشت مزرعه (نابودی علفهای هرز اطراف مزرعه، حـذف بقایـا)
• به کاربردن میـزان مناسـب کـود نیتـروژن
• زهکـشی خـاک در مـزارع و خزانـه هـا و آیـش نگهداشتن مزرعه به منظور نابودی بقایای حاوی عامل بیماری در خاک میباشد.